Inleiding

In het jaar 2016 is de raad van toezicht periodiek bijeengekomen. Ook dit jaar hebben de ontwikkelingen in het onderwijs voorop gestaan. Daarnaast heeft de raad van toezicht begin 2016 Yvonne Kops totlid van de raad van bestuur benoemd.

In het voorliggende verslag wordt de samenstelling en de werkwijze van de raad van toezicht weergegeven. Vervolgens worden de onderwerpen beschreven die in 2016 door de raad van toezicht zijn behandeld.

Algemeen

In het licht van good governance en de wet- en regelgeving omtrent goed onderwijsbestuur moeten toezicht en verantwoording zijn verankerd in de organisatiestructuur. Ons Middelbaar Onderwijs wordt gekenmerkt door de verenigingsstructuur: de raad van toezicht vormt het intern toezicht op de raad van bestuur, en de ledenraad, samengesteld uit afgevaardigden van de raden van advies en ouders van OMO leerlingen, vormt het platform waar de raad van toezicht verantwoording aan aflegt.

De raad van toezicht is een onafhankelijk orgaan binnen de vereniging. De samenstelling, benoeming, taak, wijze van vergadering en de wijze van besluitvorming is vastgelegd in de statuten. De taak van de raad van toezicht behelst in ieder geval het houden van integraal toezicht, alsmede het werkgeverschap voor de raad van bestuur. Dit betekent dat de raad van toezicht geen begrenzingen kent ten aanzien van de aspecten en domeinen die hij in overweging neemt. Tevens staat de raad van toezicht de raad van bestuur met raad terzijde en fungeert als klankbord. De leden van de raad van toezicht signaleren via hun netwerk trends in de maatschappij die voor het beleid van de vereniging van belang zijn.

Samenstelling

De ledenraadvergadering heeft mevrouw Kral en mevrouw Snijder herbenoemd voor een periode van 4 jaar en heeft de heer Meelen benoemdtot lid van de raad van toezicht, tevens voor een periode van 4 jaar. De heer De Kok is afgetreden als lid van de raad van toezicht. Daarnaast heeft ledenraadvergadering de benoeming van de heer Bouwens en de heer Van Geel (voorzitter) met 1 jaar verlengd. Onderstaand overzicht geeft de huidigesamenstelling weer.

*) In de ledenraadvergadering van 16 juni 2016 is besloten de benoemingstermijn te verlengen met één jaar.

Tabel 10: Samenstelling raad van toezicht

Hoofd- en deelactiviteiten raad van toezicht

Onderstaand is een overzicht opgenomen van de hoofd- en deelactiviteiten van de leden van de raad van toezicht. De hoofd- en deelactiviteiten van de raad van toezicht staan tevens vermeld op de website van de vereniging.

Tabel 11: Hoofd- en deelactiviteiten raad van toezicht

Verantwoording aan de ledenraad

Op 16 juni 2016 heeft de ledenraadvergadering plaatsgevonden. Tijdens deze vergadering heeft de raad van toezicht het verenigingsbeleid over 2015 nader toegelicht en benadrukt dat er meer aandacht is voor de positie van de raad van toezicht. Dit gegeven de maatschappelijke ontwikkelingen hierin. Daarnaast worden de volgende onderwerpen nader toegelicht: leerlingen en onderwijs (het dalende leerlingaantal en het toenemende slagingspercentage), de toezichtarrangementen, personeel (professionalisering en het tevredenheidsonderzoek onder de medewerkers), bedrijfsvoering (solvabiliteit, weerstandsvermogen, liquiditeit en huisvestingsprojecten) en het verslag van de raad van toezicht zoals dat is opgenomen in het jaarverslag over 2015. De ledenraad heeft het jaarverslag 2015 goedgekeurd.

Thema’s

In het afgelopen verslagjaar zijn in de vergaderingen van de raad van toezicht onder andere de volgendethema’s behandeld.

Onderwijs

Het ontwikkelenvan het onderwijs krijgt onverminderd de prioriteit. In dat kader is afgelopen verslagjaar gesproken over inzicht in de ‘zachte kant’ van onderwijskwaliteit in aanvulling op de reeds beschikbare objectieve gegevens over de onderwijskwaliteit. Het gaat dan vooral over de kwaliteit van het primaire proces. De specifieke verantwoordelijkheden die de individuele scholen hebben voor de keuzes die zij maken ten aanzien van de kwaliteit is erkend. Naast de formele informatie over kwaliteit wordt voor de ‘zachte kant’ een aantal informatielijnen ontwikkeld.

Daarbij blijft er aandacht voor goed werkgeverschap. Goede docenten vormen immers de kern van elke schoolorganisatie. Er wordt ingezet op voldoende academisch opgeleide docenten en op universitaire lerarenopleidingen. Ook het stimuleren van netwerken tussen docenten is een belangrijke ontwikkeling. Daarnaast brengt de inspectie jaarlijks de onderwijsresultaten in beeld. Daarbij wordt geconstateerd dat het aantal aangepaste arrangementen gering is.

Leerlingen en onderwijs

Het leerlingenaantal loopt naar verwachting de komende jaren terug. Dit omdat in een aantal regio’s er sprake is van krimp. Het vergt in de toekomst extra aandacht om in Oost- en West-Brabant de juiste zorg en structuur aan te blijven bieden. In deze krimpgebieden worden voorbereidingen getroffen om in te kunnen spelen op de daling van het aantal leerlingen. Onze maatschappelijke opdracht is om een zo fijnmazig mogelijk onderwijsaanbod in alle regio’s te behouden.

Koers 2023

Het strategisch beleidsdocument Koers 2023 is met inbreng van vele betrokkenen binnen en buiten de vereniging definitief tot stand gekomen en tevens goedgekeurd door de raad van toezicht.

Samenwerkingsverbanden passend onderwijs

OMO is momenteel aangesloten bij tien samenwerkingsverbanden in het kader van passend onderwijs. Deze samenwerkingsverbanden zijn zelfstandige - van OMO losstaande - rechtspersonen, in de vorm van een stichting. Het samenwerkingsverband stelt zich ten doel een dekkend aanbod van ondersteuningsvoorzieningen binnen en tussen de scholen te realiseren en wel zodanig dat leerlingen een ononderbroken ontwikkelingsproces kunnen doormaken en leerlingen die extra ondersteuning behoeven een zo passend mogelijke plaats in het onderwijs krijgen. Er wordt onderzoek gedaan naar de financiële risico’s en er is blijvende aandacht voor het behalen van de doelstellingen.

Governance / code goed onderwijsbestuur VO

Per 1 augustus 2015 is de nieuwe code ‘Goed Onderwijsbestuur VO’ van de VO-raad in werking getreden. Het beleid en werkwijze van de vereniging is gericht op goed onderwijs. Goed onderwijsbestuur is daarvoor een voorwaarde. De vereniging werkt en handelt conform de geest van de code. Binnen de vereniging is het gesprek gaande over de wijze van formaliseren van de code in het beleid van de vereniging. Rekening houdend met de ‘gebonden’ code van de VO-raad en de relevante maatschappelijke ontwikkelingen op dit terrein werkt de vereniging aan een eigen integriteitscode.

Jaarverslag 2015

Het jaarverslag is goedgekeurd door de raad van toezicht en bekrachtigd door de ledenraad.

De raad van toezicht heeft decharge verleend aan de raad van bestuur voor het gevoerde beleid in 2015.

Liquiditeitspositie

De vereniging heeft met verschillende gemeenten een doordecentralisatieovereenkomst en is daarmee economisch eigenaar geworden van gebouwen en gronden. Daarnaast worden met de overige gemeenten afspraken gemaakt over eventuele eigen bijdrage voor renovatie- en nieuwbouwplannen. Het financieringsvraagstuk vloeit voort uit de financiering van renovatie en nieuwbouwplannen. Er is gesproken over de optimalisatie van de financieringsbehoefte.

Collegiale bestuurlijke visitatie

De raad van bestuur heeft deelgenomen aan een traject van collegiale bestuurlijke visitatie met bestuurders van CVO, Carmel en Lucas Onderwijs. Ten behoeve van deze visitatie is een zelfevaluatie opgesteld door de raad van bestuur. Deze zelfevaluatie is besproken met de raad van toezicht. Tijdens de visitatie heeft de commissie een panel met een afvaardiging vanuit de raad van toezicht bevraagd op de thema’s uit de zelfevaluatie. Het rapport dat door de commissie is opgeleverd is besproken in de vergadering van de raad van toezicht.

Zelfevaluatie raad van toezicht

De raad van toezicht heeft het eigen functioneren geëvalueerd. Daarnaast is er een brainstormsessie geweest met de raad van bestuur en de raad van toezicht over het functioneren van zowel de bestuurder als de toezichthouder.In deze sessie heeft een verkenning plaatsgevonden over inzicht krijgen in de niet geschreven informatie ofwel de ‘zachte kant’ van de vereniging.

De rol van werkgever

De raad van toezicht verricht de werkgeversrol voor de raad van bestuur. In dat kader heeft de benoeming van Yvonne Kops als nieuw lid van de raad van bestuur van OMO plaatsgevonden. Onderstaand is een overzicht opgenomen van de nevenactiviteiten van de leden van de raad van bestuur. De nevenactiviteiten van de leden van de raad van bestuur staan tevens vermeld op de website van de vereniging.

Tabel 12: Nevenactiviteiten raad van bestuur

Overige onderwerpen

Aan de orde zijn geweest (maatschappelijke) tendensen waar de sector mee te maken heeft zoals de herschikking van het onderwijs in verband met krimp in enkele regio’s. Daarnaast is aandacht geschonken aan de activiteiten rondom het 100-jarig bestaan van vereniging OMO, waaronder de reis naar Rome en de jubilieumviering in de Sint Jan in ‘s-Hertogenbosch. Tevens heeft het halfaarlijks overleg tussen de raad van toezicht en de GMR plaatsgevonden.

Auditcommissie

De auditcommissie wordt gevormd door enkele leden van de raad van toezicht. De focus van de auditcommissie ligt op vooral financieel getinte onderwerpen zoals de werking van de interne risicobeheersings- en controlesystemen, de financiële informatieverschaffing door de raad van bestuur. De auditcommissie brengt na iedere vergadering verslag uit in de plenaire vergadering van de raad van toezicht. De rol van de accountant in relatie tot de raad van bestuur, de raad van toezicht en de auditcommissie is besproken. Opgemerkt wordt dat de samenwerking met de vereniging goed is.

In het verslagjaar is de auditcommissie vier keer bij elkaar gekomen. Er is stilgestaan bij de liquiditeitsbehoefte, de financiële kaders, het jaarverslag en accountantsverslag 2015, de meerjarenbegroting 2017-2020, de perioderapportages over 2016 en de managementletter 2015. Tot slot is in iedere vergadering aandacht besteed aan de (financieel) minder presterende OMO-scholen en zijn alle bouwafrekeningen met de auditcommissie gedeeld.

Beschouwing

De verkenning van de minder meetbare ofwel ‘zachte’ kant van onderwijskwaliteit geeft een verdieping in de rol als toezichthouder. Op die manier blijft er een kritische reflectie en dialoog plaatsvinden. Voorts is er in het kader van good governance aandacht van de positie en rol van de accountant. Daarnaast is er aandacht voor de krimphorizon in bepaalde gebieden. Er is perspectief om hier op een goede manier vorm aan te geven, waarbij onderwijs dat past bij elke leerling voorop staat. De auditcommissie ziet het als haar taak om de komende jaren er mede op toe te zien dat de krimp met zo min mogelijk rimpels zijn beslag krijgt. De raad van Toezicht kijkt met een positief gevoel terug op 2016. Er is sprake van een goede balans tussen het primaire proces, namelijk het geven van kwalitatief goed onderwijs, en een verantwoorde bedrijfsvoering, waaronder de financiën.